KoeMelkEiwitAllergie

Koemelkeiwitallergie (KMEA) is een van de meest voorkomende voedselallergieën in het eerste levensjaar. KMEA treedt op wanneer het immuunsysteem van een zuigeling abnormaal reageert op de eiwitten in koemelk, die ofwel worden overgedragen via de moedermelk ofwel aanwezig zijn in flesvoeding met koemelkeiwitten en bijvoeding. De immuunreactie kan immunoglobuline-E (IgE) gemedieerd, niet-IgE-gemedieerd of een combinatie van beide zijn. De reacties kunnen directe (vroege) reacties zijn, die binnen enkele minuten tot een aantal uur na blootstelling optreden, en/of vertraagde (late) reacties, die zich 48 uur tot zelfs een week na inname kunnen manifesteren. Directe reacties zijn vaker IgE-gemedieerd, maar bij sommige zuigelingen kan een combinatie van directe en vertraagde reacties optreden.¹

Prospectieve cohortonderzoeken in Europa wijzen op een 10-jaarsprevalentie van 1,9% tot 4,9% voor KMEA in de eerste levensmaanden.² Een meta-analyse ondersteunt dit, met een incidentie van KMEA bij zuigelingen jonger dan 1 jaar tussen 2% en 3%.³

De meerderheid van de kinderen groeit over KMEA heen: 50% van de kinderen is rond de leeftijd van 1-2 jaar over KMEA heen gegroeid, en rond de leeftijd van 4 jaar is dit percentage 80%. Bij 90% van de kinderen verdwijnt KMEA voor de leeftijd van 6 jaar.^1,3

Zonder voedingsondersteuning hebben kinderen met KMEA en/of meerdere voedselallergieën een verhoogd risico op voedingstekorten,¹⁵ wat kan leiden tot significant lagere groeiparameters.¹⁶ Daarom is het voortzetten van voedingsondersteuning belangrijk als bij zuigelingen met voedselallergieën wordt gestart met bijvoeding, omdat het moeilijk kan zijn voor ouders om een geschikt eliminatiedieet aan te bieden dat voldoende energie en voedingstoffen levert.¹⁴

Niet-allergische voedselovergevoeligheid, zoals intoleranties, komen voort uit het onvermogen om bepaalde bestanddelen van voedsel te verteren, zoals lactose of fructose, of, minder courant, kleurstoffen, additieven of conserveringsmiddelen. Bij niet-allergische voedselovergevoeligheden speelt het immuunsysteem geen rol. Dergelijke overgevoeligheden komen veel vaker voor dan voedselallergieën.

Voedselallergieën ontstaan door een immunologische reactie op bepaalde allergenen in voedsel. Deze allergenen zijn bijna altijd eiwitten. Andere bestanddelen in voedsel, zoals lactose en andere koolhydraten, fungeren meestal niet als allergenen. Bepaalde allergenen veroorzaken meer reacties dan andere. Onderstaande lijst bevat de acht meest voorkomende allergenen die verantwoordelijk zijn voor zo'n 90% van alle allergische reacties op voedsel bij kinderen.¹⁸

Het aantal allergieën bij zuigelingen en jonge kinderen neemt toe.¹

Lactose-intolerantie komt voort uit een verminderd vermogen om lactose (de in melk aanwezige suiker) te verteren en absorberen als gevolg van een gebrek aan het enzym lactase. Het is uiterst zeldzaam bij zuigelingen en kinderen jonger dan 5 jaar,¹⁹ waaronder die met KMEA.

Moedermelk bevat van nature veel lactose, wat bijdraagt aan een gezonde groei en ontwikkeling van zuigelingen. Lactose levert energie en ondersteunt de opname van calcium. Tevens bevordert het de ontwikkeling van een gezonde darmmicrobiota.²⁰ Daarom moet lactose niet onnodig worden geëlimineerd uit de voeding van de zuigeling.

Er zijn drie verschillende vormen van lactose-intolerantie:

1. Congenitale lactose-intolerantie = Dit is een zeer zeldzame aangeboren aandoening waarbij lactase afwezig of abnormaal laag blijft gedurende het hele leven. Er treedt dan al vanaf de eerste levensweek en vanaf de eerste blootstelling aan (moeder)melk diarree op. Patiëntjes die hieraan lijden moeten levenslang lactose mijden, inclusief moedermelk.
2. Primaire lactose-intolerantie = Dit is het meest voorkomende type en is het gevolg van een normale, genetisch bepaalde daling in lactaseactiviteit. De lactaseactiviteit is het hoogst bij zuigelingen en neemt vanaf de leeftijd van drie jaar af. Zuigelingen hebben lactase nodig om de moedermelk te verteren, die zelfs meer lactose bevat dan koemelk. Hoe ouder we worden, hoe minder lactase er in onze dunne darm is. Vanaf de leeftijd van 3-4 jaar treedt bij een meerderheid van de wereldpopulatie van nature een verlies op van lactase. De mate en de duur van het gebruik van zuivelproducten heeft geen invloed op het tijdstip waarop de lactasehoeveelheid afneemt.
3. Secundaire lactose-intolerantie = Een secundaire lactasedeficiëntie is een tijdelijk tekort aan lactaseactiviteit in de dunne darm als gevolg van een ziekte, zoals een acute maag-darmontsteking, een bacteriële infectie, beschadiging van de darmwand na een operatie, een voedselallergie, een immuundefect, een inflammatoire darmziekte, gebruik van antibiotica enzovoort. De behandeling van de onderliggende oorzaak is meestal voldoende om de opname van lactose te herstellen.